Luna ve FTX vb olaylar kripto varlıklarda büyük güven kaybına neden oldu. Özellikle ABD’deki kanuni belirsizlik, insanları tedirgin ediyor ve yeni yatırımcıların piyasaya girişini engelliyor. İşlem hacimleri fena düştü. Herkes hisse borsalarından, teknoloji şirketlerinden, yapay zekadan, halka arzlardan vs konuşuyor. Kimse kripto borsalarına uğramıyor. Kripto varlıklar bir daha yükseliş sezonu göremeyecek mi? Yoksa Bitcoin artık öldü mü?

Kripto varlıkların 15 yıllık tarihinde Bitcoin daha önce de en az 474 kez ölü ilan edildi. (1) Düşüş sezonlarında %85-90 değer kayıpları yaşandı. 2014’te Dünyanın en büyük ve neredeyse tek Bitcoin Borsası Mt.Gox battı. (2) Bugünkülerden çok daha ağır olayların ardından dahi Bitcoin ve kripto varlıklar geri dönmeyi ve yeniden inanılmaz yükselişler yapmayı başardı.

2009’da Bitcoin ortaya çıktığından bu yana merkez bankaları deli gibi para bastı. ABD, 2008 Krizine kadar 200 yıllık tarihinde 1 trilyon $ merkez bankası parası üretmişti. Çöken ekonomiyi toparlamak için takip eden 14 yılda, sadece Amerika 200 yılda bastığı paranın 8 katını piyasaya sürdü. Diğer büyük merkez bankaları da Fed’i takip etti. Basılan paralar 2021’de tüm dünyada enflasyonu patlattı. Bu nedenle şu anda merkez bankaları bir miktar para yakıyor.

Ancak büyük merkez bankaları kaçınılmaz olarak yeniden para basacak. Çünkü özellikle ABD’nin ekonomik durumu hiç iç açıcı değil. Amerika artık maddi üretim yapabilen bir ekonomi olmaktan çıktı. Başta yazılım olmak üzere bir çok gelişmiş teknoloji şirketi var ancak bunların kazandığı para, ülkenin dış açıklarını kapatmaya yetmiyor. ABD’nin yıllık cari açığı 2022’de 943,8 milyar $’a ulaştı. (3) Öte yandan tıpkı bir muz cumhuriyeti gibi dış açığın yanında Amerikan hükümeti de sürekli bütçe açığı veriyor. 2022’de 1,4 Trilyon $ olarak gerçekleşen ABD bütçe açığının 2023’te 2 trilyon $’a çıkması bekleniyor! (4) Böylece bu yıl ABD’nin toplam açıkları 3 trilyon $’ı bulacak. Bunun nasıl korkunç bir rakam olduğunu anlayabilmek için şöyle düşünebilirsiniz: Koskoca 1,4 milyar nüfuslu Çin, 20 yıl çalışıp dünyanın her köşesine ihracat yaptı ve karşılığında ancak 3 trilyon $ rezerv biriktirebildi. (5) Amerika ise her yıl bu kadar açık veriyor.

Bu durumda eninde sonunda ABD ve diğer büyük ülkeler yine para basmak zorunda kalacak. Para basma çılgınlığı tekrar başladığında tıpkı 2020-2021 döneminde olduğu gibi sınırlı üretime sahip parasal varlıklar yine çok büyük artışlar yapacak. Bu tip varlıkların başında da altın ve Bitcoin geliyor. Şu anda altının toplam piyasa değeri 12,8 trilyon $. Bitcoin’in piyasa değeri ise sadece 0,5 trilyon $. Bitcoin yalnızca altın ile eşit piyasa değerine ulaşmak için bile daha yaklaşık 25 kat büyümek zorunda.

Bütün olumsuz koşullara rağmen bu yıl sergilenen performans da aslında kötü değil. Bitcoin şimdiden 2023’te en iyi getiri sağlayan yatırım araçlarından bir tanesi oldu. En büyük kripto para, sene başından bu yana yatırımcısına $ bazında %61,8 kazanç sağladı.

Üstelik Bitcoin için kurumsal ilgi de hızla artıyor. 2021’de Yönettiği para miktarı 60 milyar $’a erişen teknoloji yatırım fonu Ark Invest, Bitcoin’in 2030’da 1,48 milyon $’lık fiyata ve yaklaşık 30 trilyon $’lık piyasa değerine ulaşmasını beklediğini açıkladı. ABD’de 9-10 firma piyasadan doğrudan Bitcoin alımı yapacak bir borsa yatırım fonu (ETF) çıkarmak için başvuru yaptı. (6) Spot ETF’ler Borsa yatırımcısına yeni bir şey öğrenmeye gerek kalmadan, alışık olduğu araçlarla kolaylıkla, gerçek Bitcoine yatırım yapma imkanı sağlıyor. ETF Başvurularına adeta liderlik eden varlık yönetim şirketlerinden BlackRock 8 trilyon $, Fidelity ise 4,5 trilyon $ müşteri fonuna sahip. (7) Dünyanın her ülkesinde bankalar da kripto varlıklar hakkında kanuni düzenlemelerin bir an önce şekillenmesini bekliyor. Çünkü onlar da müşterilerine kripto varlık alım satım hizmeti sunarak yeni bir gelir kapısı elde etmek istiyor.

Öte yandan 2024 Nisan ayında Bitcoin’de yeni bir ‘ödül yarılanması’ yani ‘Halving’ gerçekleşecek. Bu Bitcoin üretim miktarını yarı yarıya düşüren ve genelde fiyatın yükselmesinde ateşleyici rol oynayan bir hadise.

Kriptolar düşüş sezonunun yaralarını henüz saramadı. Küresel ekonomide sorunlar ise devam ediyor. Bu sorunlar bir krize de yol açabilir. Böylece Bitcoin ve arkadaşlarında yeni düşüşler de görebiliriz. Hatta kriz olsa bile enflasyonun düştüğünden emin olmak isteyen Fed, bir süre para basmayıp yükseliş sezonunun gelişini geciktirebilir.

Ancak tüm olumsuz ihtimaller gerçek olsa bile sanayi ekonomisi yerini bilgi ekonomisine bıraktığı için eninde sonunda büyük ülkeler yine devasa şekilde para basmak zorunda kalacak. Bu nedenle bugün bazılarının öldü zannettiği Bitcoin ve kripto varlıkların yeniden büyük yükselişler yapması olasılığı aslında hala çok çok yüksek.

---

Kaynaklar:

(1) https://99bitcoins.com/bitcoin-obituaries/
(2) https://en.m.wikipedia.org/wiki/Mt._Gox
(3) https://www.bea.gov/news/blog/2023-03-23/us-current-account-deficit-widens-2022#:~:text=The%20U.S.%20current%2Daccount%20deficit,to%20%24943.8%20billion%20in%202022.
(4) https://amp.cnn.com/cnn/2023/09/06/politics/federal-budget-deficit/index.html
(5) https://www.ceicdata.com/en/indicator/china/foreign-exchange-reserves
(6) https://cointelegraph.com/news/bitcoin-etf-sec-deadline
(7) https://www.fidelity.com/about-fidelity/our-company/asset-management